خلاصه نویسی
- خرداد 25, 1403
- گروه مشاوره ماترو
- 0

خلاصه نویسی
هدف ما از مطالعه فهم مطالب است نه صرفا حفظ کردن آنها؛ در زمینه کنکور فهم مطالب زمانی موثر می شود که خلاصه نویسی کنیم اکثر دانش آموزان از خلاصه نویسی گریزان هستند و ترس انجام این کار را دارند و دلیل هایی هم میاورند برای مثال می گویند که زمان زیادی میگیره یا در روند درسی اختلال ایجاد می کند ؛ ولی اگه روش درست آن را بلد باشید و اگر زمان درست خلاصه نویسی را بدانید و آگاه باشید چه زمانی باید خلاصه نویسی کنید یا اصلا نیاز هست که برای هر مطلبی که می خوانید خلاصه نویسی انجام بدید یا نه مسیر برایتان روشن تر میشود از یه جایی به بعد شما با حجم انبوهی از مطالب درسی و حفظی مواجه می شید که باید آن ها را برای آزمون های جامع بخوانید و امتحان بدید خب چطور میخواهید این همه مطلب را برای خودتان جمع بندی کنید و امتحان دهید؟ قطعا رفتن دوباره سراغ کتاب درسی و کمک درسی و درسنامه ها کار غیر منطقی هست و حتی می تواند شما را از ادامه مسیر مایوس کند پس لطفا خلاصه نویسی را طبق اصولی که قرار هست یاد بگیرید، انجام دهید.
خلاصه نویسی هم مثل همه کار ها شروع کردنش دشوار است چون مثل هرکار دیگری اول مسیر با اصول و قوانین آن آشنا نیستید و طبعاً این موضوع هم روی کار شما اثر می گذارد و نکته خیلی مهم دیگر، زمان شروع آن است خلاصه نویسی را زمانی باید انجام بدهید که شما آن مطلب را حداقل یکبار مرورش کرده باشید و همچنین یه مجموعه تست از آن مطلبی که می خواهید خلاصه نویسی کنید کار کرده باشید مثلا شما می خواهید فصل اول فیزیک یازدهمُ را خلاصه نویسی کنید ، چه زمانی مجوز آن را دارید؟ زمانی که یکبار کامل تمرین ها حل شده باشد ، یک بار مرور کرده باشید و یک مجموع تست از آن فصل کار شده باشد الان دیگر شما مجوز خلاصه نویسی کردن آن فصل را دارید.
پس هرگز بار اول که یک مطلب را می خوانید دنبال خلاصه نویسی نروید، چون همه مطالب یا بهتر است بگویم بیشتر مطالب بار اول برایتان مهم می آید و یه خلاصه نویسی بلند و طولانی و خسته کننده ای دارید و بعد ها اصلا انگیزه ای برای مطالعه آن مطلب نخواهید داشت خب حالا از فواید خلاصه نویسی به این چند نکته میتوان اشاره کرد : اولین مورد پراکندگی مطلب در ذهنتان را خیلی کم میکند و آنقدر نظم ذهنی برایتان ایجاد می کند که موقع آزمون دادن به راحتی می توانید به مطالب داخل ذهنتان دسترسی پیدا کنید از طرفی هم یه ابزار خیلی عالی و قدرتمند را برای ماه های آخر کنکورتان و برای جمع بندی و آزمون های جمعبندی دارید که این ابزار از آن ابزار هاست که یکباره بدست نمی آید و رفته رفته ایجاد می شود.
خب تا اینجا با کلیات خلاصه نویسی و فواید آن آشنا شدید حالا می خواهیم جزئی تر به این موضوع نگاه کنیم وقتی می گوییم می خواهیم یه کتاب یا یک فصل از یک کتاب را خلاصه نویسی کنیم قرار نیست از سیر تا پیاز آن خلاصه نویسی شود به عبارت دیگر اولا باید فقط برای یکسری مباحث و دروس خاص خلاصه نویسی را انجام بدهیم و ثانیا در خلاصه نویسی هایمان مطالب اصلی کتاب یا آن فصل مثل تعاریف، قضایا ، فرمول ها ، به همراه گلچینی از بهترین و مفید ترین مطالب کتاب کمک درسیمان که میتواند کمک زیادی در حل تست های جامع بکند را در خلاصه هایتان بنویسید خب الان می خواهیم خلاصه نویسی را برای هر دانش آموزی در هر سطحی توضیح بدیم.
خب دسته اول افراد خفن و افراد خفن پرومکس ؛ این افراد در خلاصه نویسی هاشون باید چیکار کنند؟ باید بروند سراغ نکات خوب و راهبردی که از توی تست هایی که خودتون زدید یا از جزوه استادتون استخراج کردید یا اصلا تو آزمون های آزمایشی پیدا کردید داخل خلاصه نویسی هاتون یادداشت بشه و یا اگر نیاز هست یه قسمت از درسنامه ها یا پاسخنامه تست ها را وارد خلاصه هاتون کنین دانش آموزانی که سطح متوسط تری دارند و کمتر مطالعه داشتند، این دانش آموزان شاید نیاز باشه بعد از دو دور مرور کردن مطالب شروع به خلاصه نویسی کنند حالا چرا میگم دو دور؟ چون بالاخره ممکن است بعد از یک دور مرور کردن هم باز هم یه قسمت هایی از درس براشون تازه بیاد و اونجوری که باید نتوانند خلاصه هاشون رو تالیف کنن و خلاصه هاشون طولانی شود و انگیزشون برای خواندن آنها کمتر شود . خب این دسته از بچه ها هم می توانند بعد از دو دور مرور کردن مثل بچه های خفن و خفن پرومکس نکات خوب و راهبردی که از توی تست هایی که خودشون زدن یا از جزوه استادشون استخراج کردن یا تو آزمون های آزمایشی پیدا کردن را وارد خلاصه هاشون کنند.
ما برای خلاصه نویسی چند روش داریم :
نمودار درختی ، رسم جدول ، ستاره دار و حاشیه نویسی.
نمودار درختی برای دروسی هست که ما می خواهیم آنها را به صورت موردی خلاصه نویسی بکنیم، مثل چی؟ مثل ویژگی های عنصر کربن یا انواع فعل در زبان انگلیسی یا عربی برای این موارد ما نمودار درختی رسم می کنیم
برای مواردی که حالت مقایسه ای هستن ما رسم جدول رو انجام میدیم مثل مقایسه ویژگی های عنصر سدیم و منیزیم
برای قسمت هایی که حالت نکات ترکیبی یا مشترک هست یه ستاره در دفتر مورد نظرتون میزنید و بعد نکته ای که مد نظرتان بود را یادداشت میکنید
حاشیه نویسی برای دورسی انجام میشود مثل درس زیست شناسی یا مثل آیه ها در دینی نیاز به حاشیه نویسی دارند ، حالا شما باید چیکار کنید؟ نکاتی که استادتان گفته است یا از تست ها یا آزمون ها خارج کردید را تو حاشیه کتاب درسی مینویسید که همه یک جا باشد.
خب همانطور که گفتم خلاصه نویسی باید برای یکسری مباحث خاص صورت گیرد نه تمام درس ها، حالا چه مباحثی؟ مثلا گرامر زبان ، دستور زبان ادبیات ، فرمول های ریاضی و فیزیک و حفظیات و مفاهیم شیمی.
خب شاید الان برای خیلی هاتون سوال پیش بیاد زیست رو چرا خلاصه نویسی نکینم؟ ببینید زیست همه قسمت هاش حائز اهمیت هست ، شکل ها ، پا ورقه ای ها ، کناره های کتاب درسی ، آزمایش هاش همه نکات زیست مهم است و بهترین کار برای خلاصه نویسی تو درس زیست شناسی ، حاشیه نویسی هست و هایلات کردن که این را هم بگویم برای درس زیست هایلات کردنش هم متفاوته ، درس زیست شناسی را با ماژیک های رنگی رنگی هایلایت نکنید شاید براتون سوال پیش بیاد که چرا؟ پس چیکار کنیم ؟ تجربه ثابت کرده که وقتی شما با ماژیک هایلایت یه متنی را علامت می زنید 73 درصد توجه شما به اون مطلب رنگ شده ست این خوب هست ولی نه در زیست شناسی چون شما باید به کلمه به کلمه کتاب دقت کنید بخاطر همین وقتی شما می خواهید قسمتی از متن را علامت بزنید با مداد یا خودکار تیره رنگ این کار را انجام بدید تا حین مطالعه متوجه بشید که این قسمت اهمیت بیشتری دارد ؛
یک کار دیگر هم که می توانید برای زیست شناسی انجام دهید بین صفحه های کتاب درسی یکسری ورقه های سفید هم خودتون قرار بدید که مطالبی که از درسنامه کتاب های کمک درسی یا تست های آزمون ها یا برداشت خودتون بیرون میاد را در آن کاغذ ها بنویسید که در هر بار مرور کردن در کنار مرور کتاب درسی آن مطالب را هم مرور کنید و در ذهنتون بازیابی شود.
حالا تا اینجا گفتیم که چه مطالبی را خلاصه کنید اما حالا سوال پیش می آید چه مطالبی را خلاصه نکنیم یا بهتر است بگم خلاصه کردن چه مطالبی اشتباه است ؟ فرمول های شیمی ، مفاهیم فیزیک ، زیست شناسی و دین و زندگی و اینها نیازی به خلاصه نویسی ندارند و می توانید با حاشیه نویسی و هایلایت کردن کار خودتان را راه بیندازید.
در آخر چند تا نکته درباره خلاصه نویسی بگم
استفاده از کتب خلاصه نویسی که الان در بازار هست و دانش آموزان خیلی از آنها خوششون می آید را چندان توصیه نمی کنم چون آن برای همه دانش آموزان نوشته شده و برای همه سطح دانش آموز هست ؛ بهترین منبع خلاصه نویسی منبعی هست که خود دانش آموز نوشته باشد.
برای خلاصه نویسی کردن از کپی کردن متن کتاب یا جمله به جمله خلاصه نویسی کردن به شدت پرهیز کنید خلاصه نویسی که شما انجام می دهید اولا باید پاراگراف پاراگراف باشد و همچنین برداشت خودتان باشد مرتب و منظم خلاصه نویسی کنید، جوری که بعدا رغبت داشته باشید آن را بخوانید.
